Οι εκπαιδευτές του Κ.Ε.ΔΙ.Β.Ε. οργάνωσαν και υλοποιούν σε συνεργασία και υπό την αιγίδα του Δικηγορικού Συλλόγου Βέροιας ένα ερευνητικό πρόγραμμα με θέμα:
Διερεύνηση της αποδοχής του θεσμού της διαμεσολάβησης, ως μέσου εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, από τους νομικούς παραστάτες της περιφέρειας του Πρωτοδικείου Βέροιας καθώς και διερεύνηση της γνώσης του ρόλου τους ως νομικών παραστατών πριν, κατά την διάρκεια και μετά την διαδικασία διαμεσολάβησης, ένα ρόλο διαφορετικό από αυτό του δικηγόρου στην δικαστηριακή διαδικασία. Η έρευνα αφορά το χρονικό διάστημα από 30-11-2019 έως 31-12-2021.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο θεσμός της διαμεσολάβησης αρχικά εισάγεται στην ελληνική έννομη τάξη με τον ν. 3898/2010, ο οποίος τροποποιήθηκε με τον ν. 4512/2018 (άρθρα 178 – 206), που εν τέλει καταργήθηκε με συνέπεια να θεσπιστεί ο ν.4640/2019 για την Διαμεσολάβηση σε Αστικές και Εμπορικές Υποθέσεις, ο οποίος από την δημοσίευση του στις 30.11.2019 ισχύει μέχρι και σήμερα.
Ο Έλληνας νομοθέτης δείχνει μια διάθεση στήριξης του θεσμού σε ένα ευρύ φάσμα αστικών και εμπορικών υποθέσεων. Εισάγεται για πρώτη φορά η Υποχρεωτική Αρχική Συνεδρία Διαμεσολάβησης σε αστικές και οικογενειακές διαφορές (άρθρο 6 παρ. 1 ν. 4640/2019 καθώς και άρθρο 8 ν. 4800/2021 και στις κτηματολογικές διαφορές (άρθρο 8 παρ. δ’ ν. 4821/2021) και εφαρμόζεται η διαμεσολάβηση σε όλες τις αστικές και εμπορικές διαφορές που το διάδικο μέρος έχει την εξουσία διάθεσης του αντικειμένου της διαφοράς του, κατά συνέπεια σχεδόν σε όλες τις αστικές και εμπορικές διαφορές.
Οι δικηγόροι, ως νομικοί παραστάτες, υποχρεωτικά, παρίστανται μαζί με τα μέρη στην διαδικασία της διαμεσολάβησης και διαφαίνεται στην πράξη πως έχουν καθοριστικό ρόλο στο να επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά τη διαδικασία και έκβαση της.
ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ
Ως νομικοί παραστάτες νοούνται οι πληρεξούσιοι δικηγόροι (άρθρο 2 παρ. 4 του ν. 4640/2019) των μερών, οι οποίοι συνδράμουν με τις νομικές τους γνώσεις από την αρχή έως το τέλος της διαδικασίας και συμμετέχουν σε αυτήν. Σε κάθε στάδιο, ο ρόλος τους είναι διαφορετικός αλλά εξίσου σημαντικός, διότι παρέχουν την απαραίτητη νομική προστασία και ασφάλεια στον εντολέα τους, η οποία είναι τυπικά και ουσιαστικά απαραίτητη στην διαδικασία της διαμεσολάβησης.
Οι νομικοί παραστάτες κατέχουν διακριτό και κρίσιμο ρόλο, απολαμβάνουν την εμπιστοσύνη των μερών και τα καθοδηγούν επομένως είναι χρήσιμο να γίνει αποδεκτός από αυτούς ο θεσμός της διαμεσολάβησης ώστε ο ρόλος τους να μπορεί να ανταποκρίνεται ταυτόχρονα στις αρχές και τους κανόνες αυτής, στην αποτελεσματική νομική προστασία και κατά το δυνατόν καλύτερη διαπραγμάτευση των θέσεων των εντολέων τους. 3 Επομένως είναι σημαντικό να διερευνηθεί κατά πόσο είναι γνώριμη και έχει εμπεδωθεί η διαδικασία της Διαμεσολάβησης στους Δικηγόρους – Νομικούς Παραστάτες, έχουν γίνει αντιληπτά τα στάδια, οι αρχές και οι κανόνες της ώστε ο θεσμός να αποκτήσει αποτελεσματικότητα και να προάγει περεταίρω την κοινωνική ειρήνη και συμφιλίωση.
ΣΚΟΠΟΣ
Ο Δικηγορικός Σύλλογος Βέροιας απαρτίζεται από περίπου 300 μέλη, που μπορούν να αποτελέσουν ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα του δικηγορικού σώματος από το οποίο μπορεί να αναγνώσει και να συμπεραίνει ο ερευνητής κατά πόσο οι δικηγόροι, ως νομικοί παραστάτες των μερών στην διαμεσολάβηση έχουν εμπεδώσει τη διαδικασία και το ρόλο τους μέσα σε αυτήν και την αποδέχονται ως έναν τρόπο εξωδικαστικής επίλυσης των διαφορών.
Η έρευνα θα συνάγει επιστημονικά συμπεράσματα σχετικά με τον καταλυτικό ρόλο του νομικού παραστάτη, που αφορά σε κάθε στάδιο της διαδικασίας της διαμεσολάβησης, από το προπαρασκευαστικό, την διερεύνηση, τις διαπραγματεύσεις έως την συμφωνία ή μη των μερών. Ακόμη θα εκδοθούν χρήσιμα συμπεράσματα αναφορικά με το είδος των διαφορών που στην πράξη μπορούν να επιλυθούν με διαμεσολάβηση.
Η έρευνα θα διαρκέσει από 12 έως 18 μήνες με στόχο τα συμπεράσματα της να παρουσιαστούν σε ημερίδα του Δικηγορικού Συλλόγου Βέροιας και να δημοσιευθούν σε έγκριτο νομικό περιοδικό καθώς και να σταλούν στην Κεντρική Επιτροπή Διαμεσολάβησης του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προς κάθε περαιτέρω επιστημονική χρήση.
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ
Η ερευνητική μας προσέγγιση θα έχει ποιοτική διάσταση. Σκοπός της ποιοτικής έρευνας είναι η σε βάθος διερεύνηση φαινομένων και ζητημάτων, ιδιαίτερα εκείνων που πολύ λίγο έχουν αντιμετωπιστεί ή ανήκουν στις λιγότερο διερευνημένες περιοχές .
Οι βασικές μέθοδοι που θα χρησιμοποιήσουμε για τη συλλογή των ερευνητικών δεδομένων είναι οι ακόλουθες:
– ερωτηματολόγιο για διερευνητικούς σκοπούς,
– μελέτη πολλαπλών περιπτώσεων, χρήση βασικών πληροφοριοδοτών,
– μη-συμμετοχική παρατήρηση και μελέτη δευτερογενών πηγών (π.χ. Υπουργείο Δικαιοσύνης, Πρωτοδικείο Βέροιας, δικηγορικοί σύλλογοι, έγγραφα, ανακοινώσεις, ομιλίες, δημοσιεύσεις στον τύπο ή το διαδίκτυο, κ.ά.).
Η έρευνα θα έχει τρεις φάσεις και την αντίστοιχη κατανομή μεθόδων ανά φάση. Σε όλη τη διάρκεια της έρευνας, αλλά και στις γραπτές παρουσιάσεις και τις επιστημονικές δημοσιεύσεις ή ανακοινώσεις που θα τη συνοδεύσουν, θα τηρηθεί αυστηρά η ανωνυμία των συμμετεχόντων, καθώς και των δομών στις οποίες ανήκουν.
ΔΙΑΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ
Τα αποτελέσματα της έρευνας θα κοινοποιούνται συνεχώς κατά την διάρκεια εξέλιξης του προγράμματος. Στο τέλος του προγράμματος θα διοργανωθεί ημερίδα όπου θα παρουσιαστούν τα αποτελέσματα της έρευνας στο ευρύ κοινό. Τα αποτελέσματα της μελέτης θα διαχυθούν επίσης με σχετικές ανακοινώσεις σε Ελληνικά και Διεθνή συνέδρια και με δημοσιεύσεις σε έγκυρα επιστημονικά περιοδικά.
